nandrolon-efekty,działanie,stosowanie

Nandrolon jest lekiem sterydowym z powodzeniem stosowanym w leczeniu wielu chorób. Stanowi ważny element w osiąganiu celów medycznych. Jednakże jest też znanym środkiem wspomagającym zażywanym przez wyczynowych sportowców, a także amatorów. Dzięki szybkim widocznym efektom jego działania jest popularny w dyscyplinach siłowych, wydolnościowych i kulturystyce. Mimo, iż znajduje się na liście substancji zakazanych przez wszystkie profesjonalne sportowe federacje, co roku odnotowywane są przypadki tego rodzaju dopingu. Dlaczego więc jest tak popularny? Co sprawia, iż sięgają po niego nawet największe gwiazdy współczesnego sportu? Jaki jest mechanizm jego działania i uzyskiwane efekty?

 

Definicja i działanie

Nandrolon jest związkiem organicznym, który zalicza się do grupy sterydów anabolicznych. Po podaniu metabolizowany jest w wątrobie. Stosowany w medycynie jako lek o działaniu androgennym (maskulinizującym) i anabolicznym, mającym na celu przyspieszenie procesów metabolicznych wzrostowych i wywołanie wzrostu tkanek organizmu. Dostępnych jest kilkanaście pochodnych tej substancji, jednakże najbardziej popularną są dekanian (znany jako DECA) lub fenylopropionian. Główną różnicą między nimi jest okres półtrwania. Budowa chemiczna nandrolonu jest zbliżona do testosteronu, jednak jego działanie anaboliczne jest znacznie silniejsze, przy ograniczonym wpływie androgennym. Podawany jest we wstrzyknięciach w postaci roztworu, bowiem podany doustnie nie działa z powodu zbyt słabego wchłaniania. Możliwe jest również podanie leku w formie kropli do oczu przy stanach chorobowych rogówki. Ponadto wykazuje przedłużone działanie do ok. 3 – 4 tyg.

Do głównych pozytywnych efektów jego stosowania zalicza się:

• stymulacja syntezy białek, zmniejszenie ich katabolizmu,
• zwiększona gęstość mineralna kości i przyspieszenie ich wzrostu,
• dodatni bilans azotowy organizmu (przy spełnionym warunku dostatecznej podaży białek i kalorii),
• zatrzymanie w organizmie fosforu, sodu i potasu,
• zwiększenie liczby erytrocytów i stężenia hemoglobiny,
• przyrost masy mięśniowej,
• przyspieszenie okresu regeneracji,
• stymulacja procesu wytwarzania erytropoetyny,
• pobudzenie łaknienia,
• podwyższenie poziomu wytrzymałości i siły organizmu.

 

Zastosowanie

W terapii

Jest lekiem anabolicznym, który z powodzeniem stosuje się w celach czysto medycznych. Może być traktowany zarówno jako główny środek terapeutyczny, jak i stanowić jeden z elementów wspomagających proces leczenia. Nandrolon jest wykorzystywany w leczeniu osteoporozy u kobiet w okresie postmenopauzalnym, dzięki swoim właściwościom i mechanizmom działania skutecznie poprawia gęstość kości, hamując lub spowalniając dalszy rozwój choroby. Jest też w grupie leków wspomagających (przyspiesza regenerację organizmu i poprawia ogólną wydolność) w programach terapeutycznych u pacjentów cierpiących na przewlekłe schorzenia, niektóre rodzaje nowotworów, w stanach po ciężkich, masywnych urazach i zabiegach operacyjnych czy u chorych skrajnie wyniszczonych. Może być środkiem z wyboru w leczeniu potencji, a także antykoncepcji mężczyzn. Niezwykle istotne jest monitorowanie poszczególnych parametrów układu hormonalnego i krwiotwórczego w trakcie trwania terapii, tak aby obniżyć ryzyko niebezpiecznych powikłań ogólnoustrojowych. Do najważniejszych stanów chorobowych, w których ma zastosowanie zalicza się:

• jednostki chorobowe przebiegające z ujemnym bilansem azotowym, takie jak: ostre i przewlekłe choroby jelit czy marskość wątroby,
• osteoporozę,
• niektóre choroby onkologiczne,
• niedokrwistość,
• przy problemach z potencją, a także jako męski środek antykoncepcyjny,
• obrzęk naczynioruchowy,
• okres rekonwalescencji po ciężkich wypadkach, zabiegach operacyjnych, oparzeniach czy złamaniach,
• u pacjentów dializowanych z przewlekłą niewydolnością nerek,
• podczas długotrwałych i wyniszczających terapii.

 

Jako środek dopingujący

Po dłuższej i regularnej podaży większych dawek nandrolonu zaobserwowano również znaczącą poprawę wydolności i wytrzymałości organizmu na wysiłek fizyczny, a także szybki przyrost masy mięśniowej. Skutkiem tych obserwacji stało się traktowanie tej substancji jako środka wspomagającego w procesie przygotowania do zawodów sportowych, a także w ich trakcie. Dodatkowo ze względu na właściwości przeciwbólowe pozwala znacząco wydłużyć czas treningu i polepszyć jego jakość. Często stosowany w sportach siłowych i wytrzymałościowych, ale także w kulturystyce. Jest substancją stosowaną także przez amatorów w celu poprawy efektów wysiłku fizycznego i osiąganiu lepszych rezultatów. Zazwyczaj doping nandrolonem ma postać iniekcji dożylnych w dużych dawkach (zależnych od czasu przyjmowania, oczekiwanych efektów, rodzaju dyscypliny sportowej), w regularnych odstępach czasowych. W historii zdarzały się również przypadki sportowców stosujących krople do oczu, w których składzie był on obecny. Należy podkreślić, iż każdy rodzaj przyjęcia tej substancji jest surowo zabroniony, nie tylko ze względu na skutki zdrowotne. Obecnie nandrolon jest wpisany na listę zakazanych środków i metod, a stosowanie go w skrajnie wysokich dawkach jako środka dopingującego jest wysoce niemoralne. Udowodnienie zażywania tego hormonu sterydowego (obecność w testach antydopingujących) grozi czasową lub dożywotnią dyskwalifikacją. Jednakże co roku Światowa Agencja Antydopingowa notuje kilkadziesiąt przypadków tego rodzaju wspomagania u sportowców, również tych utytułowanych. Istotnym jest, iż wykrywalne ilości nandrolonu można znaleźć w moczu nawet kilka miesięcy po zażyciu, co ułatwia walkę z tym rodzajem dopingu.

 

Działania niepożądane

Mimo znaczącego obniżenia działań androgennych przy stosowaniu hormonów sterydowych, nie udało się uniknąć występowania szeregu skutków ubocznych i niepożądanych. Należy podkreślić, iż dawki używane w celach terapeutycznych rzadko powodują występowanie negatywnych zmian w organizmie pacjentów. Dopiero wielokrotne zwiększenie ilości przyjmowanych leków anabolicznych w celach dopingowych niesie ze sobą ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Niemniej mogą one wystąpić również u osób przyjmujących nandrolon w dawkach leczniczych. Wiele ze skutków ubocznych stosowania tej substancji można zaobserwować zenątrzustrojowo. To te symptomy mogą być sygnałami ostrzegawczymi np dla rodziny, trenerów czy współzawodników osób zażywających nandrolon. Jednakże to zmiany wewnątrz organizmu są najgroźniejsze i mogą stanowić realne zagrożenie zdrowia i życia. Nawet czasowe zażywanie nandrolonu poza kontrolą lekarza może skutkować nieodwracalnymi nieprawidłowościami. Szczególnie u osób młodych istnieje duże ryzyko wystąpienia patologii dotyczących rozwoju układu hormonalnego, czego efektem nierzadko jest bezpłodność i problemy natury seksualno – emocjonalnej. Należy podkreślić, iż skutki uboczne mogą pojawić się u każdej osoby, niezależnie od wieku, płci i właściwości organizmu, a ich stopień nasilenia jest zależny od wielu czynników i jest indywidualny dla każdego przypadku. Do najważniejszych i najczęściej występujących działań niepożądanych stosowania nandrolonu zalicza się:

• U obu płci:

– odczyny alergiczne o różnym nasileniu,

– zmiany skórne: trądzik o charakterze przewlekłym z powikłaniami w postaci blizn, wysypki, świąd skóry,

– rozstępy (ich przyczyną jest zbyt szybki przyrost masy mięśniowej),

– obrzęki,

– utrudnione oddawanie moczu,

– zaburzenia czynności przysadki,

– łysienie typu męskiego,

– u młodych osób zaburzenia wzrostu kości długich, czego konsekwencją może być karłowatość,

– hirsutyzm (nadmierne owłosienie),

– nadciśnienie tętnicze,

– nieprawidłowości pracy wątroby,

• U kobiet:

– zmiana barwy głosu,

– zaburzenia miesiączkowania i owulacji,

• U mężczyzn:

– ginekomastia,

– zaburzenia spermatogenezy,

– nieprawidłowa praca jąder,

– u chłopców powiększenie prącia.

Wymienione wyżej zmiany niosą ze sobą ryzyko powikłań ogólnoustrojowych stanowiących ryzyko utraty zdrowia lub życia, szczególnie dla osób zażywających znaczące dawki nandrolonu. Należy pamiętać, iż istnieje ryzyko wystąpienia u nich poważnych chorób układu krążenia, nerek, wątroby, zawałów serca czy patologicznych zmian w obrębie pojedynczych narządów mogących skutkować nawet przedwczesnym zgonem. Mimo, iż ten typ leku anabolicznego nie ma silnych właściwości toksycznych dla poszczególnych układów to jego kumulacja w organizmie (przy dużej podaży w określonym czasie) może stanowić poważne niebezpieczeństwo, z którego dana osoba może nie zdawać sobie sprawy. Nierzadko nieprawidłowości będące konsekwencjami zażywania nandrolonu są trudne w leczeniu lub mogą być nieodwracalne i mieć charakter przewlekły.

Wiele z badań klinicznych dowodzi korelacji przyjmowania leków anabolicznych w dużych dawkach ze zmianami psychicznymi u osób ich nadużywających. Opisywane zaburzenia psychiczne dotyczą labilności emocjonalnej charakteryzującej się występowaniem skrajnych stanów od depresji po euforię, a także zachowań gwałtownych i agresywnych, będących nieadekwatną odpowiedzią na bodźce zewnętrzne. Osoby zażywające duże dawki nandrolonu często skarżą się na obniżenie nastroju, trudności w relacjach międzyludzkich czy napady agresji. Również te objawy winny być symptomem alarmowym dla ludzi z najbliższego otoczenia sportowca stosującego tego typu wspomaganie.Należy również podkreślić, iż skutkiem zaburzeń natury psychicznej mogą być problemy rodzinne, zawodowe, a w skrajnych przypadkach konflikty z prawem.

 

Przeciwwskazania

Nandrolon jest substancją o znaczącym wpływie na organizm człowieka, przede wszystkim na jego układ hormonalny. Dlatego też przed iniekcją odpowiedniej dawki należy wykluczyć ogólne przeciwwskazania ze strony pacjenta. Dotyczą one wszystkich grup pacjentów, u których rozważany jest ten rodzaj terapii. Niektóre z nich są traktowane jako bezwzględne, co oznacza, iż w tych przypadkach stosowanie nandrolonu jest niemożliwe i jako względne, czyli sytuacje indywidualne, w których należy zachować szczególną ostrożność i rozważyć wszystkie korzyści i skutki uboczne, jakie niesie ze sobą terapia. Należą do nich:

• ciąża i karmienie piersią (jako przeciwwskazanie bezwzględne),
• okres dojrzewania – możliwość zaburzenia procesów z nim związanych,
• zaleca się szczególną ostrożność u pacjentów chorych na przewlekłe stany chorobowe: cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, niektóre choroby onkologiczne, zaburzenia czynności wątroby czy nerek.

 

Mając do czynienia z nandrolonem należy pamiętać, iż jest to lek z grupy hormonów sterydowych o znaczącym działaniu. Jego stosowanie winno być rozsądne, kontrolowane i zgodne z zalecanymi przez specjalistę dawkami. Należy zawsze rozważyć wszystkie zalety i wady tego rodzaju terapii i dostosować jej warunki do każdego indywidualnego przypadku. Niezwykle istotne jest, aby w trakcie zażywania nandrolonu dbać o odpowiednią dietę i podaż odpowiedniej liczby kalorii. Przekroczenie maksymalnej dopuszczalnej dziennej ilości tego anaboliku może skutkować poważnymi skutkami ubocznymi będącymi zagrożeniem zdrowia, a nawet w skrajnych przypadkach życia.